Informacje wstępne
Kraków leży na południu Polski, na wysokości 219 m n.p.m., w miejscu, gdzie Wyżyna Małopolska i Karpaty zbliżają się do siebie, tworząc tak zwaną Bramę Krakowską. Klimat jest uwarunkowany położeniem Krakowa na dawnych bagniskach koło Wisły i w okolicach jej dopływów. Bliskość Karpat i Tatr ma znaczny wpływ na zmiany ciśnienia atmosferycznego i temperatury. Nie bez echa przechodzą też wiatry halne, które rozpraszają dymy i wyziewy Nowej Huty, wiszące nad miastem.
Kraków to stolica województwa małopolskiego, liczącego 10 miast i 38 gmin, rozciągającego się częściowo na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, a po części w Niecce Nidziańskiej. Przez środek obszaru województwa przechodzi obniżenie tektoniczne Północnego Podkarpacia, w którym znajduje się koryto Wisły. Południowe rejony województwa krakowskiego to: Pogórze Zachodnio-Beskidzkie, niewielkie fragmenty Beskidu Wyspowego i Beskidu Makowskiego.
Dojazd i orientacja
Kraków leży przy ważnych szlakach komunikacyjnych i dzięki temu ma doskonałe połączenie prawie ze wszystkimi miastami w Polsce. Położony jest na jednym z głównych szlaków tranzytowych z Przemyśla na Dolny Śląsk oraz na przecięciu dwóch ważnych tras, E-22 i E-7. Z Krakowa w kierunku południowym wiedzie „Zakopianka”, czyli najdogodniejsza droga prowadząca w stronę Tatr.
Według bardzo uproszczonego schematu Kraków składa się z centralnie usytuowanego Starego Miasta (z Rynkiem Krakowskim pośrodku), do którego schodzą się główne ulice, biegnące z przyległych dzielnic. Wymogi administracyjne podzieliły Kraków na cztery główne dzielnice: centralnie ulokowane Śródmieście, leżącą na wschodzie Nową Hutę, zachodnią Krowodrzę i południowe Podgórze. Jeszcze inaczej można powiedzieć, że miasto jest przedzielone Wisłą, która przepływa z zachodu na wschód; na północ od Wisły rozciąga się Krowodrza, Śródmieście i Nowa Huta, zaś na południu znajduje się Podgórze.
Śródmieście – Stare Miasto i Wawel
Najważniejszy cel wizyty w Krakowie to Stare Miasto, leżące w dzielnicy Śródmieście. W jego obrębie mieści się Rynek Krakowski z kościołem Mariackim, kwartał uniwersytecki, przylegle do Rynku ulice z kościołami, teatrami i dziesiątkami zabytkowych budowli oraz Planty. Wawel wznosi się na południe od Starego Miasta, nad brzegiem Wisły.
W sąsiedztwie Starego Miasta i Wawelu położone są również inne, nie mniej popularne miejsca, jak Stradom, żydowski Kazimierz, Kleparz czy Piasek. Wszystkie one skupiły się na obszarze od południa zamkniętym lukiem Wisły, zaś od zachodu i północy aleją Trzech Wieszczów, czyli miejską arterią komunikacyjną, na poszczególnych odcinkach nazwaną na cześć polskich poetów: al. Krasińskiego, al. Mickiewicza) al. Słowackiego. Najwyższym i najbardziej charakterystycznym punktem orientacyjnym Starego Miasta jest wieża kościoła Mariackiego.
Krowodrza
Na zachód od Starego Miasta i na północ od Wisły, w obrębie dzielnicy Krowodrza usytuowane są: Salwator, Zwierzyniec i kopiec Kościuszki, do których można dotrzeć ul. Kościuszki.
Nowa Huta
Chcąc obejrzeć Nową Hutę: centrum, kombinat Sędzimira, kopiec Wandy albo opactwo Cystersów w Mogile, należy orientować się na szeroką aleję Jana Pawła II biegnącą z centrum miasta na wschód.
Podgórze
Na Podgórzu zwiedza się przede wszystkim dawne miejskie centrum, okolice kopca Krakusa, bliżej na zachód wysunięte Dębniki z Centrum Japońskim oraz położony najdalej na zachód Tyniec z opactwem Benedyktynów. Na Podgórzu zaczyna się Zakopianka, biegnąca w kierunku Tatr.
