Kraków – ulica Pijarska.
Ulica ta jest jedyną ulicą obwodową Starego Krakowa. Pod nr. 6 i 15 mieści się jeden z oddziałów Muzeum Narodowego w Krakowie ze zbiorami Czartoryskich.
KRÓTKI ZARYS ROZWOJU MUZEALNICTWA KRAKOWSKIEGO
Zbieractwo dzieł malarstwa, rzeźby, przemysłu artystycznego zapoczątkowały w średniowieczu kościoły, gromadząc w swoich skarbcach cenne przedmioty. Niewątpliwie z tego rodzaju zbiorów najświetniej przedstawiał się wawelski skarbiec katedralny. Świeckie zbiory sztuki, o wielkich walorach, gromadzą Jagiellonowie. Ze zbiorów tych, w drobnej tylko części przetrwało do dziś 136 świetnych arrasów, przetrzymywanych bezprawnie w Kanadzie. Kolekcjonerami dzieł sztuki byli też Zygmunt III i syn jego Władysław IV. Gromadzą również zbiory rodziny magnackie, a niekiedy i mieszczańskie, stwarzając nową formę indywidualnego zbieractwa przedmiotów sztuki.
Pierwsze dopiero zbiory publiczne gromadzi Akademia Krakowska (dziś — Uniwersytet Jagielloński), zaś następnie, w pierwszej połowie XVIII w., zostają udostępnione społeczeństwu zbiory poety-biskupa, Jana Pawła Woronicza w pałacu biskupim.
W r. 1876 Czartoryscy sprowadzają z Paryża do Krakowa swoją kolekcję muzealną i umieszczają w rozbudowanym poklasztornym gmachu popijarskim i udostępniają zwiedzanie zbiorów publiczności.
W r. 1879 pada projekt założenia Muzeum Narodowego w Krakowie; dzieje się to w Sukiennicach, podczas uroczystości uczczenia 50-ciolecia pracy powieściopisarskiej J. I. Kraszewskiego. Obecny tam Henryk Siemiradzki, na zapoczątkowanie zbiorów, ofiarowuje swój obraz „Pochodnie Nerona”. W ciągu dalszych dziejów MUZEUM NARODOWE rozrasta się do 7 oddziałów z pół milionem eksponatów; stanowią je:
Zbiory Czartoryskich,
Galeria Malarstwa Polskiego XVIII—XX wieku, Zbiory polskiej sztuki cechowej XIV—XVII wieku, Dom Jana Matejki,
Zbiory Przemysłu Artystycznego,
Zbiory rzeźb w Wieży Ratuszowej,
Zbiory medali i monet im. Czapskich.
W 2-ej połowie ub. wieku powstają zbiory muzealne Polskiej Akademii Umiejętności, które dziś stanowią 3 oddzielne muzea:
Muzeum Przyrodnicze,
Muzeum Geologiczne,
Muzeum Archeologiczne z pododdziałem w N. Hucie.
W r. 1911 powstaje na wzgórzu wawelskim Muzeum Etnograficzne, które po r. 1945 uzyskuje na pomieszczenie swoich zbiorów dawny gmach ratusza kazimierskiego przy Placu Wolnica i uznane zostaje przez zwiedzających cudzoziemców za jedno z najpiękniejszych muzeów etnograficznych w Europie.
Po ustąpieniu wojsk austriackich z Zamku wawelskiego w 1905 r. rozdarte trzema zaborami społeczeństwo polskie, reprezentowane przez Komitet Odbudowy Zamku Wawelskiego, urządza pałac królewski; powstają stopniowo:
Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu i Muzeum Historii Wawelu, do których to zbiorów, jako pewnego rodzaju pododdziały należą:
Muzeum Żup Solnych w Wieliczce,
Zamek w Pieskowej Skale.
W domu ofiarowanym przez zasłużonego historyka Krakowa, dr Klemensa Bąkowskiego przy ul. św. Jana 12, powstają niezwykle bogate zbiory Muzeum Historycznego m. Krakowa,
(formalnie Muzeum takie powołała do życia Rada Miejska jeszcze w 1899 r.).
Przybywa nowo powstałe w 1956 r.:
Muzeum Aptekarstwa, organizuje się:
Muzeum Teatru.
Powstałe Muzeum Lenina z pododdziałami w Białym Dunajcu i Poroninie, nawiązuje do dwuletniego pobytu na ziemi krakowskiej wielkiego rewolucjonisty.
Osobny dział muzealnictwa, powiązanego bezpośrednio z nauką, stanowią:
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Muzeum Antropologiczne U. J.,
Zbiory Zakładu Historii Medycyny,
Gabinet Rycin U. J.
Zbiory Muzeum Narodowego Oddziału Czartoryskich są bardzo zróżnicowane. Z uwagi na sytuację polityczną w dobie ich powstawania (upadek Polski, walki narodowo-wyzwoleńcze) część zbiorów łączy się z wybitnymi postaciami historycznymi: np. z Janem III, Anną Jagiellonką, Kościuszką, Czarnieckim i in.
Obok nich przykłady meblarstwa polskiego (Kolbuszowa) i obcego, bogato reprezentowany przemysł artystyczny, zbiór ceramiki polskiej i obcej — jeden z lepszych w Europie; zebrany w historycznym układzie rozwojowym zbiór dzieł malarstwa włoskiego z perłą zbiorów — portretem Cecylii Galerani Leonarda da Vinci; bogaty zbiór zbroi, ze świetnymi przykładami cyzelerstwa (tarcze); przykłady artystycznego tkactwa polskiego (Korelicze), flamandzkiego i perskiego, z pięknym perskim dywanem z XVI w.; przykłady malarstwa polskiego od XVII w. do Matejki, z jego obrazem „Polska zakowana w kajdany”; kolekcja malarstwa niderlandzkiego, flamandzkiego, niemieckiego, francuskiego, z „Krajobrazem przed burzą“ — Rembrandta; ponadto — rzeźba starożytna, najliczniej reprezentowana w stosunku do reszty polskich muzeów, oraz ceramika egipska i starogrecka — składają się na świetność tej placówki muzealnej, posiadającej także nieocenione archiwum, b. bogate zbiory rycin i ogromną bibliotekę.
Kościół oo. pijarów. Malowniczo zamykający ul. św. Jana przy ul. Pijarskiej-kościół oo. pijarów p. w. Przemienienia Pańskiego, jest jednym z młodszych kościołów Krakowa. Zbudowany w latach 1718—1759 przez Franciszka Placidi, jest przykładem późnego baroku. Trójdzielna fasada pełna lekkości zdradza wpływ rzymskiej architektury. Wnętrze trzynawowe, z rozszerzającym perspektywę sklepiennym malowidłem Eksteina. W tego rodzaju polichromii widoczny wpływ dekoracji Pozza w rzymskim kościele S. Ignazio. Wyposażenie wnętrza, jego kolorowe ołtarze — przykład świetnych tradycyj rzemieślniczych — złożyły się na powstanie jednolitego, pełnego harmonii wnętrza kościelnego, dzięki stopieniu się malarstwa z architekturą w organiczną całość.
Na ścianach szereg obrazów Czechowicza i Radwańskiego z XVIII w.
W ołtarzu głównym kopia „Przemienienia Pańskiego”, Rafaela.
Z prawej strony ołtarza wmurowane serce wielkiego pijara, wychowawcy młodzieży, ks. Konarskiego. Jego popiersie (dzieło Błotnickiego) umieszczone jest przy wejściu do kościoła.
Naprzeciw kościoła — dawny Hotel Francuski, dziś — hotel Orbis.
