Stołeczny Kraków
Około roku 1000, gdy Kraków wchodził już w skład państwa Chrobrego, zostało tu utworzone biskupstwo podległe metropolii gnieźnieńskiej. Chrobremu przypisuje się budowę tzw. pierwszej katedry wawelskiej oraz, być może, ogromnej sali rezydencjalnej, zwanej „salą na dwudziestu czterech słupach”. W latach 30. nastąpił upadek monarchii piastowskiej, dopełniony przez niszczący najazd księcia czeskiego Brzetysława w 1038 r., podczas którego zupełnemu zniszczeniu uległy: Gniezno i Poznań oraz cała organizacja kościelna Wielkopolski. Kraków ocalał, choć kronikarz czeski chełpi się, iż Brzetysław „zniszczył obie metropolie,” tj. arcybiskupstwa. Może to oznaczać, że jednak istniała w Krakowie druga słowiańska metropolia, przeniesiona tu po zlikwidowaniu jej w Bułgarii.
Dzięki staraniom Kazimierza Odnowiciela Kraków stał się ośrodkiem odbudowy państwa i na 500 lat stolicą Polski. Kazimierz przywiózł ze sobą z Kolonii pięciuset rycerzy niemieckich, zapewne z relikwiami ich patrona, św. Gereona, mnichów benedyktyńskich oraz ich opata Aarona, mianowanego arcybiskupem Polski. Benedyktyni po krótkim pobycie na Wawelu założyli około połowy XI w. opactwo w Tyńcu. Za czasów Kazimierza Odnowiciela zbudowano też kościół, częściowo zachowany w zachodnim skrzydle zamku królewskiego na Wawelu, nazywany bądź to pierwszą katedrą wawelską, bądź to katedrą chrobrowską, bądź też kościołem św. Gereona.
