Wiek XVIII i XIX
W dobie oświecenia, ok. drugiej połowy XVIII w., w okresie tak pomyślnym dla rozwoju kultury Warszawy. Kraków wyraźnie utracił pozycję ośrodka sztuki polskiej. Buduje się tu coraz mniej, podupada krakowski cech malarzy, działa niewielu miejscowych rzeźbiarzy. Prowincjonalny charakter sztuki krakowskiej tego czasu odzwierciedla najwyraźniej twórczość cechowego malarza Michała Stachowicza. Jego naiwne artystycznie malunki ukazujące najważniejsze momenty współczesnej mu historii, zyskały ogromną popularność, ujmując odbiorców szczerym patriotyzmem. Niewiele wyższego lotu jest twórczość portrecisty i malarza historycznego Józefa Peszki, pomimo że odebrał on staranniejsze wykształcenie. Pewne tendencje do odrodzenia nieco podupadłej sztuki Krakowa daje się odczuć dopiero w drugiej tercji XIX w., kiedy ważnym ośrodkiem staje się Krakowska Szkoła Malarska, odłączona właśnie od Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kierował nią przez pewien czas Wojciech Korneli Stattler, reprezentujący w swych obrazach akademicki nurt romantyzmu o silnych jeszcze wpływach poprzedniej epoki. Zupełnie niespodziewanie rozkwita też talent ukształtowanego w środowisku paryskim romantyka Piotra Michałowskiego – niewątpliwie jednego z najwybitniejszych malarzy polskich XIX w. Najpopularniejszym natomiast malarzem polskim połowy XIX w. był, tworzący w Krakowie, Jan Matejko, autor wielu głośnych kompozycji historycznych, zawierających przeważnie głębokie przesłanie dydaktyczne, takich jak: Kazanie Skargi, Batory pod Pskowem, Bitwa pod Grunwaldem, Rejtan i inne. Mniej więcej w tym samym czasie co Matejko tworzył swe liczne dzieła Juliusz Kossak, ulubieniec szlacheckiej klienteli, doskonale trafiający w jej gusta. Inni wybitni malarze tego okresu ukształtowani lub tworzący w Krakowie to: Aleksander Kotsis, Artur Grottger, Maurycy Gottlieb czy Witold Pruszkowski.
Architekturę i rzeźbę Krakowa drugiej połowy XIX w. cechował historyzm i eklektyzm, czyli łączenie lub naśladowanie wcześniejszych stylów. Trudno znaleźć dzieła wybitne z tego czasu, ale pamiętać należy, że to wówczas wzniesiono szereg reprezentacyjnych gmachów, jak Teatr Miejski projektu Jana Zawiejskiego (1893 r.), Collegium Novum UJ, dzieło Feliksa Księżarskiego (1887 r.) czy Szkołę Sztuk Pięknych wg planu Macieja Moraczewskiego (1880 r.).
